Rentowność i efektywność biznesu to to jedne z najważniejszych kryteriów oceny kondycji firmy. Wzrastająca rentowność to symptom wzrostu wartości biznesu dla udziałowców, natomiast jej obniżanie się wskazuje na pogarszanie się sytuacji finansowej przedsiębiorstwa.
Pojęcie efektywności może być odnoszone do każdego obszaru działalności organizacji i automatycznie kojarzy się ze skutecznością i sprawnością w działaniu. Ponieważ efektywność sprzyja realizacji celów i strategii przedsiębiorstwa, to jest ona niezwykle istotnym czynnikiem w drodze do poprawy jego konkurencyjności.
W zależności od ujęcia, efektywność rozumiana jest jako:
- relacja pomiędzy rezultatami a nakładami wyrażona poprzez takie miary jak np.: rentowność, produktywność, wydajność gdzie celem jest maksymalizowanie efektów przy danych nakładach i minimalizowanie nakładów przy danych efektach
- ocena stopnia realizacji przyjętych celów organizacyjnych z uwzględnieniem aspektu ekonomicznego
- ocena stopnia wykorzystania zasobów organizacyjnych oraz tworzenia określonych relacji z otoczeniem
Patrząc kompleksowo jest to zdolność podmiotu do osiągania celów operacyjnych. Wieloaspektowa ocena efektywności przedsiębiorstwa jest możliwa np. dzięki wykorzystaniu zrównoważonej karty wyników (Balanced Scorecard). Efektywność jest tutaj rozpatrywana jako stopień realizacji strategii przedsiębiorstwa i jest oceniana w czterech obszarach: finansowym, operacyjnym, rynkowym i rozwojowym dla których dobierane są osobne mierniki efektywności. Informacje o efektywności działania przedsiębiorstwa dostarczane są dzięki analizie rentowności. Natomiast samo pojęcie rentowności utożsamiane jest z generowaniem zysków, a w szerszej perspektywie z maksymalizacją wartości przedsiębiorstwa. Brak rentowności w długim okresie w pierwszej kolejności powoduje stagnację, a następnie może prowadzić do upadłości firmy. Jednocześnie rentowne przedsiębiorstwa mają większą zdolność pozyskiwania kapitałów zewnętrznych, czy to w drodze emisji akcji/udziałów, czy też poprzez skorzystanie z finansowania dłużnego. Na rentowność wpływ wywiera szereg czynników. Determinanty rentowności mogą mieć charakter makroekonomiczny, a więc zewnętrzny, niezależny od przedsiębiorstwa oraz mikroekonomiczny, czyli wewnętrzny, zależny od podmiotu gospodarczego.